تاریخچه آسانسور در جهان
اولین تمدنی که در حمل و نقل ابزار و انسان از بالابر استفاده کرد مصر باستان بود. این تمدن در حدود ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد از این روش استفاده میکرد.
اما در ایران در حدود ۵۰۰ سال پیش در بناهایی مانند تخت جمشید نیز از ابزار بالا برنده استفاده شده است.
ارشمیدس یکی از بزرگترین دانشمندان و ریاضیدانان دوران باستان می باشد که قانون پیچ ارشمیدس را که ازاولین ایده های ساخت آسانسور بوده است را اختراع کرده است .
از قدیمیترین آسانسورهای جهان میتوان به آثار صادق سر روی پانزدهم در فرانسه اشاره کرد که معروف به صندلی پرنده بود و در خارج از کاخ ساخته شده بود و قادر به حرکت از بالکن به همکف و بلعکس بود .
طور کلی مکانیزمی که آسانسور دراین کاخ داشت شامل چرخ و وزنه و قرقره هایی بود که باعث حرکت افراد به طور عمودی می شد .
مکانیزم ماشین آتوود باعث پیشرفت علمی در مسیر ساخت آسانسور شد. این ماشین از دو وزنه تشکیل شده بود که با یک نخ به دیگر متصل بوده و بر روی فلکه ای به بالا و پایین حرکت می کرد .
اسانسور کاخ سعدآباد
مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد به متراژ ۱۱۰ هکتار در شماره ترین منطقه الوند درتهران یعنی دربند واقع شده است .
این بنا در تابستان به منظور ییلاق پادشاهان قاجار بنا شده است و پس از آن به دست پهلوی اول و پهلوی دوم رسیده است. در سال۱۲۹۹ کودتایی توسط خاندان پهلوی انجام شد که پس از آن ۱۸ بنا و عمارت در ابعاد مختلف در آن ساختند که هر کدام از آنها مربوط به یکی از افراد خاندان پهلوی می باشد .
پس از انقلاب سال ۵۷ این بنا به صورت موزه در اختیار بازدیدکنندگان درآمد .
مجموعه فرهنگی هنری و تاریخی سعد آباد مسیر عبور و مرور مهمانان خارجی عالیرتبه ریاست جمهوری می باشد .
مجموعه ی سعد آباد دارای امکاناتی چون زمین های فوتسال و سالن بولینگ و سالن های مرغداری و گاوداری , استخرهای مختلف , چشمه سارها , سینما و آمفی تئاتر روباز ،موزستان و گلخانه های گوناگون و همچنین ساختمان های قدیمی ومجموعه ی تاسیسات می باشد .
مجموعه ی سعد آباد همانطور که گفته شد هیجده عمارت و بنای مختلف قاجاریه و پهلوی دارد که عبارتست از:
کاخ سفید که به نام کاخ موزه ملت نیز شهرت دارد ،کاخ احمدشاهی (که در اختیار بسیج خواهران قرار دارد ) ، کاخ شهوند (یا کاخ موزه سبز فعلی) ،کاخ اختصاصی (موزه تاریخ طبیعی سابق که در حال حاضر در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری قرار دارد ) ، کاخ شمس (موزه مردم شناسی)
کاخ اسود ( موزه هنرهای زیبا فعلی) ، کاخ ملکه مادر (ســــاختمان جمهوری)
کاخ اشرف (موزه ظروف و صنایع دستی) ،کاخ غلامرضا (ساختمان تبصره ۳۶) .
کاخ احمدرضا (که در اختیار نهاد قرار دارد ) کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی (موزه دفینه سابق و در اختیار نهاد)،کاخ شهرام پسر اشرف (که تبدیل به موزه نظامی شده است)، ساختمان عبدالرضا (که امور اداری سعدآباد در این کاخ انجام میشود ) ،کاخ بهمن پهلوی پسر غلامرضا (ساختمان یونسکو) ،کاخ فریده دیبا (موزه آفرینشهای هنری) کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی (موزه بهزاد)،کاخ فرحناز و علیرضا پهلوی وه دو فرزند شاه میباشند ( موزه خط و کتابت میرعماد)،کاخ لیلا (موزه آبکار)
تاریخچه آسانسور در ایران
آسانسور پس از سفر ناصرالدین شاه به غرب و دیدن آسانسور در آن جا وارد ایران شد و بلافاصله پس از برگشت شاه به ایران اولین آسانسور در کاخ گلستان نصب گردید. پس از آن نیز دومین آسانسور که دیگر اثری از آن باقی نیست توسط احمدشاه در پالایشگاه آبادان ساخته شد اما آن چیزی که اکنون قابل بازدید است آسانسورهای ساخته شده توسط خاندان پهلوی می باشد.
این آسانسورها توسط اولین متخصصان نصب آسانسور که کارشناسان خارجی بوده اند نصب شده اند زیرا در آن زمان دانش کافی برای نصب آسانسور وجود نداشت و مجبور به استفاده از نصابان آسانسور خارجی بودیم.
اولین نسل ساخت آپارتمان های بیش از سه طبقه در دوران پهلوی دوم یعنی از سال ۱۳۳۵ آغاز شده است و لذا دوران رشد صنعت آسانسور از سال ۱۳۳۵ به بعد می باشد.
اولین نسل های آسانسور به صورت بسته بندی شده از خارج به ایران وارد می شد اما پس از چند سال در سال ۱۳۴۵ اولین کارگاه تولید درب و کابین آسانسور در ایران ساخته شد.
آسانسور کاخ موزه ملت
کاخ موزه ملت که بزرگترین کاخ مجموعه سعداباد است با مساحت حدود ۷ هزار متر مربع بیش از ۶۱ بخش مختلف دارد. همچنین در این کاخ موزه می توان شاهد اتاقک های آسانسو، راهروهای ارتباطی، بخش های مربوط به تاسیسات بود.
این بنا در سال ۱۳۱۸ در دوره پهلوی اول شروع به ساخت گردید که در این دوران در ساخت بناهای سلطنتی از اساتیدی همچون بوریس روسی و لئون طاطاووسیان و… کمک گرفته شده است ولکن در دکوراسیون و تزئینات داخلی انجام شده درکاخ از هنر اساتید ایرانی همچون رضا ملائکه و حسین کاشی و غلامرضا پهلوان استفاده شده است.
از کاخ های دیگری که خاندان پهلوی شروع به ساخت آن کردند و در آن از آسانسور استفاده کردهاند کاخ نیاوران می باشد. این کاخ در دو طبقه و یک نیم طبقه ساخته شده است که برای سهولت در رفت و آمد در آن از آسانسور استفاده شده است.
از ویژگی آسانسور کاخ نیاوران میتوان به ظرفیت ۶ نفر ه آن و وزن ۴۸۰ کیلوگرمی این آسانسور اشاره کرد. کابین آسانسور کاخ نیاوران ۲۲۰ سانتیمتر ارتفاع دارد و ابعاد آن ۱۲۰ در ۱۱۰ سانتی متر است .
با توجه به این که در ساخت کاخ ها به تزئینات و ظاهر تجهیزات توجه خاصی می شد، از ویژگی های تزیینی این آسانسور می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- دیواره آسانسور کاخ نیاوران از چوب گردو می باشد.
- در ساخت زواره های آسانسور کاخ نیاوران از آلومینیوم استفاده شده است.
- آسانسور کاخ نیاوران از جنس آلومینیوم طلایی می باشد و کف آن از موکت پوشیده شده است.
- آینه ای از جنس برنز در دیواره ی کابین آسانسور نصب شده است.
امیدواریم از مطالعه مقاله آسانسور کاخ سعد آباد لذت برده باشید و همچنین مطالعه تاریخچه آسانسور در ایران و کاخ پادشاهان مورد توجه شما قرار گرفته باشد. نظرات و سوالات خود را در قسمت کامنت های این صفحه برای ما درج نمائید.