پله برقی

پله برقی یا پله های متحرک، برای حمل افراد از یک طبقه به طبقه دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. همان طور که می دانید هدف اصلی پله برقی، انتقال افراد از یک طبقه به طبقه دیگر است. با افزایش روز افزون مراکز خرید و ساخت مکان های عمومی مدرن مثل مترو و فرودگاه ها نیاز به پله برقی نیز رو به افزایش است. شاید تا 10 سال پیش، داشتن پله برقی برای یک مرکز خرید، مزیت محسوب می شد ولی در حال حاضر، داشتن پله برقی در مراکز خرید یک نیاز محسوب می شود. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا با تاریخچه، انواع، اجزا اصلی و طراحی پله برقی آشنا شوید.

پله برقی چیست؟

از نظر مکانیکی، پله برقی یک سیستم حمل و نقل عمودی ساده و در عین حال جذاب است. پله برقی از دو کلمه پله ها (Escala) و آسانسور (Elevator) تشکیل شده؛ اما این دو کلمه با یکدیگر ترکیب شده است و به طور کلی با نام لاتین “Escalators” شناخته می شود. پله برقی در سایت دیکشنری آنلاین دانشگاه کمبریج به این صورت تعریف شده است: «مجموعه ای از پله ها که با نیروی برق بالا یا پایین می روند و افراد می توانند روی آن بایستند و از یک سطح ساختمان به سطح دیگر منتقل شوند.»

آشنایی با تاریخچه مختصری از پله برقی

اولین پله برقی، در اواسط قرن نوزدهم، دو سال پس از اولین آسانسور مسافربری اختراع و ظاهر شد. در سال 1859 فردی به نام «ناتان ایمز» در امریکا، پله برقی را تحت عنوان پله های گردان اختراع کرد. در ابتدای کار وسیله ای جذاب و تفریحی بود تا اینکه در سال 1920 تجارت پله های متحرک آغاز و در فروشگاه های بزرگ در امریکا نصب شدند و از سال 1930 به بعد نیز وارد صنعت کشورهای دیگر از جمله ژاپن شد.

آشنایی با انواع پله برقی بر اساس محل نصب

پله برقی ها از این لحاظ که کجا نصب شده و کجا کارایی دارند به سه دسته زیر تقسیم می شوند:

۱. پله برقی تجاری (Commercial Escalators)

پله برقی های تجاری معمولا برای ساختمان هایی به کار برده می شوند که مجموع ساعات کاری آنها در شبانه روز، کمتر از ۱۲ ساعت بوده و همچنین ترافیک جمعیت ناگهانی وجود نداشته باشد و تقریبا میزان ترافیک در آن محل یکنواخت است. این نوع پله ها در فروشگاه های خصوصی چند طبقه، هتل های دارای بیش از یک لابی و… مورد استفاده قرار می گیرند.

2. پله برقی نیمه تجاری (Heavy Duty Escalators)

این نوع پله برقی معمولا در ساختمان هایی به کار برده می شود که در بیشتر اوقات شبانه روز، مورد استفاده عموم مردم قرار می گیرد. این نوع از پله برقی های نیمه تجاری معمولا در بیرون از ساختمان نصب می شوند یعنی در پل های عابر پیاده، ایستگاه های دورافتاده مترو و… کاربرد دارند.

3. پله برقی غیرتجاری (Extra Heavy Duty Escalator)

پله برقی غیرتجاری در اماکنی که رفت و آمد در آنها بسیار زیاد است از جمله ایستگاه های قطار و پایانه های مسافربری، مورد استفاده قرار می گیرد. این پله ها از لحاظ وزن، سنگین ترین و از لحاظ قیمت نیز گران ترین نوع از انواع پله برقی ها هستند.

انواع آرایش های پله برقی؛ آشنایی با انواع پله برقی بر اساس آرایش و شکل ظاهر

پله برقی در طرح های مختلفی بر اساس مکان مورد نظر و سلیقه کارفرما نصب می گردد. در ادامه این بخش با انواع مختلف آن بر اساس آرایش و شکل ظاهری آشنا می شویم:

اول: پله برقی با آرایش تکی

در این نوع آرایش، بین پله ها مسیر افقی کوتاهی وجود دارد که مسافران باید آن را طی کنند. این مسیر معمولا می تواند ایجاد انگیزه برای مشتریان کند و همین امر موجب درآمد بهتر فروشندگان می شود.

دوم: پله برقی موازی

این نوع آرایش نیاز به فضای بیشتری دارد و همچنین باید بین پله برقی ها، فضای پاگرد کافی موجود باشد. در آرایش موازی، افراد در کمترین زمان ممکن به طبقات بالا می رسند. اگر طول ساختمان زیاد است، استفاده از این نوع آرایش، توصیه می شود. معمولا این نوع پله برقی، کارآمدتر و به طبع گرانتر است.

البته این نوع پله برقی، خود شامل انواع مختلفی چون پله برقی موازی مارپیچی و موازی چندگانه می شود که هر کدام با توجه به مکان و سلیقه افراد قابل نصب هستند.

سوم: پله برقی متقاطع یا ضربدری

آرایش ضربدری بیشتر مخصوص ساختمان های اداری، فروشگاه های بزرگ و… بوده و رایج ترین نوع آرایش پله برقی می باشد.

چهارم: پله برقی منحنی

نصب این نوع پله برقی معمولا به صرفه جویی در فضا می انجامد و موجب افزایش زیبایی در معماری ساختمان می شود.

پنجم: پله برقی قابل دسترس با ویلچر

این نوع پله برقی دارای ویژگی است که هنگام استفاده توسط افراد ویلچر دار، سه پله هم زمان با یکدیگر هم تراز شده و ویلچر را به همراه فردی که روی آن نشسته به طبقه موردنظر می برد.

ششم: پله برقی تسمه ای

این نوع پله برقی، جدیدترین نوع پله برقی بوده که به راهروهای متحرک نیز معروف هستند. این نوع قابل نصب در محیط های مسطح نیز هست تا پیاده روی را به حداقل برساند و فضای مسطح و غیرمسطح با این نوع پله برقی به یکدیگر متصل شده و قابل دسترس هستند.

انواع پله برقی بر اساس نوع طراحی

هنگام نصب پله برقی، المان های مختلفی از قبیل ظرفیت، نوع موتور، ایمنی تجهیزات و روش نصب باید مدنظر قرار گیرند. زاویه نصب نیز یکی از المان های مهم در این زمینه محسوب می شود.

1. پله برقی با زاویه 30 درجه

زاویه 30 درجه در نصب پله برقی به زاویه بین سطح پله ها و سطح زمین اشاره دارد. از جمله مزیت های این قبیل پله های برقی، ایجاد حس امنیت در کاربران و استفاده راحت از آن است.

2. پله برقی با زاویه 35 درجه

زاویه نصب در این پله های برقی 35 درجه بوده و استفاده از ان برای کاربران بسیار راحت است. پله برقی با زاویه 35 درجه نیز می تواند برای افرادی که دچار فوبیا هستند یا کودکان احساس امنیت و آسودگی بالایی ایجاد کند.

3. پیاده رو متحرک شیبدار

پیاده رو متجرک شیبدار دارای سطح متحرک با شیب کم و بدون پله است. از این وسیله برای سرعت بخشیدن به جا به جایی افراد یا بارها از نقطه ای به نقطه دیگر استفاده می شود. بیشترین کاربرد پیاده رو متحرک در فرودگاه ها، فروشگاه های بزرگ، پایانه های مسافربری، امکان دیدنی و تفریحی است.

انواع پله برقی بر اساس محل نصب

به طور کلی، پله برقی ها بر اساس محل نصب و کاربرد به دسته های مختلف تقسیم می شود. در این بخش روی سخن ما با انواع پله برقی بر اساس محل نصب می باشد. اگر بخواهیم نگاهی کلی به این دسته از پله برقی ها داشته باشیم، موارد به شرح زیر هستند:

• پله برقی های محیط داخلی
• پله برقی های محیط بیرونی
• پله برقی های محیط نیمه سرپوشیده.

حال یک به یک به معرفی این پله برقی ها می پردازیم.

1. پله برقی های محیط داخلی

این دسته از پله برقی ها، همان طور که از نامشان پیداست به گونه ای طراحی شده اند تا بتوانند عملکرد مناسب در محیط داخل را به همراه داشته باشند. پله برقی های محیط داخلی را معمولا در ساختمان ها، مراکز تجاری یا مراکز آموزشی بزرگ مشاهده می کنید. از آنجایی که این مدل از پله برقی ها تماس کمتری با هوای آزاد و موارد دیگر مانند باران یا برف دارند، می توان انواع طرح ها و قابلیت های مختلفی به آن ها اضافه کرد.

معمولا این دسته از پله برقی ها را می توان در رنگ های مختلف تولید کرد و در مراکزی که پله برقی ها روی یک دیگر قرار می گیرند، می توان بخش زیرین آن را با آینه تزئین کرد تا کاربر به هنگام قرار گیری در پله برقی پایینی، احساس بهتری داشته باشد. به این دسته از پله برقی ها، پله برقی indoor نیز گفته می شود.

2. پله برقی های محیط خارجی

پله برقی هایی که در محیط های باز نصب می شوند، به عنوان پله برقی های محیط خارجی یا outdoor معرفی می شوند. این دسته از پله برقی ها تماما مناسب محیط خارجی تولید شده و در برابر مواردی مانند تابش مستقیم نور خورشید یا رطوبت مقاوم هستند.

پله برقی های محیط خارجی بایستی از بهترین قطعات ساخته شوند تا کمترین خرابی را به همراه داشته باشند. معمولا بدنه آن ها را می توان برای تبلیغات استفاده کرد. این دسته از پله برقی ها در فرودگاه ها یا مراکز خرید رو باز مورد استفاده قرار می گیرند.

3. پله برقی های محیط های نیمه سرپوشیده

این دسته از پله برقی ها امروزه بیشتر در سطح شهر مشاهده می شوند. پله برقی های نیمه سرپوشیده بیشتر بر روی پل های عابر پیاده به چشم می خورند. این دسته از پله برقی ها نصب و راه اندازی متفاوتی نسبت به سایر پله برقی ها دارند و معمولا نیز زودتر از دیگر موارد دچار خرابی می شوند که علت آن نیز استفاده نادرست از پله برقی است.

معمولا پله برقی های محیط نیمه بسته دارای سقفی بوده تا از رطوبت و تابش مستقیم نور خورشید در امان باشند. این دسته از پله برقی ها همچنین نیاز به سرویس ماهانه یا هفتگی دارند. البته این موضوع را در نظر داشته باشید که تمامی پله برقی ها برای عملکرد بهتر نیاز به سرویس دارند، اما مدل های نیمه سرپوشیده به دلیل استفاده پی در پی در تمام طول روز، بیشتر از سایر به این موضوع احتیاج دارند تا کمتر دچار خرابی شوند.

آشنایی با اجزاء اصلی پله برقی

پله برقی یک دستگاه پیشرفته بوده که در ساختن آن انواع و اقسام تجهیزات به کار برده می شود. در ادامه این بخش به توضیح قسمت های مهم این تجهیز می پردازیم:

۱. پله ها (Step)

عرض پله های پله برقی، معمولا سه اندازه 6۰۰ میلی متر،8۰۰ میلی متر و ۱۰۰۰ میلی متر در نظر گرفته می شود؛ اما پله پیاده‌رو و رمپ‌ها در عرضهای ۱0۰۰ میلی متر، ۱2۰۰ میلی متر و ۱۴۰۰ میلی متر  نیز ارائه می‌شوند. بهتر است پله های انتخابی برای این تجهیز پله های یکپارچه باشند، زیرا که پله های یکپارچه نتیجه بهتری را در عمل از خود نشان داده اند. جنس پله ها معمولا آلومینیوم انتخاب می شوند. پله ها توسط محور Axle به قرقره متصل شده و به همین دلیل چگونگی این اتصال و جنس محور مرتبط بسیار حائز اهمیت است.

بهتر است تعداد پله‌های افقی که در بالا و پایین پله برقی به صورت مصطح و ثابت قرار می گیرند، ۲ یا ۳ عدد باشند. اگر تعدادشان بیشتر باشد، سوار شدن و پیاده شدن مسافران راحت تر صورت می گیرد ولی کمتر از این تعداد جایز نمی باشد. تعداد این پله های افقی در طراحی سازه و محاسبه طول آن نیز مؤثر است.

2. پلتفرم های بالا و پایین پله برقی (Top and bottom landing platforms)

وظیفه این پلتفرم ها در پله برقی، جای دادن قسمت های منحنی حفاظ، موتور، گیربکس و پله ها می باشد. هر کدام از این پلتفرم ها اجزای متفاوتی را در خود جای می دهند؛ مثلا موتور محرک، تجهیزاتش و گیربکس اصلی سازه در پلتفرم بالا جای می گیرند؛ اما پلتفرم پایینی چرخ ها و تجهیزات لازم جهت بازگشت پله به مبدأ را در داخل خود جای داده است. علاوه بر این، این پلتفرم ها هم بالا و هم پایین، خرپا را محکم نگه می دارند. از دیگر ویژگی های آن ها می توان به تجهیز شدن به یک سینی یا صفحه ثابت و یک صفحه شانه ای اشاره کرد.

صفحه ذکر شده باعث می شود فضای مناسبی برای ایستادن مسافران قبل از سوار شدن به پله برقی به وجود بیاید و هم تراز سطح کف سالن می باشد. اکثر این صفحه ها قابل جابجایی بوده و در زیر آنها تجهیزاتی قرار دارد که باید در دسترس نیروهای نصب و نگهداری باشد. صفحه شانه ای، بین پلتفرم ها و پله برقی قرار می گیرد و با شانه هایی که بین لبه های پله، تعبیه شده است از گیر کردن اشیا در این قسمت جلوگیری می کند.

3. موتور پله برقی (Drive Motor)

موتور پله ‌برقی معمولا در قسمت بالای پله برقی قرار می گیرد. در پله برقی ها معمولا از موتورهای سه فاز متناوب استفاده می شود که غالبا تک سرعته بوده و دارای ۴ قطب هستند. البته ناگفته نماند که تعداد اندکی از سازندگان پله برقی، از موتورهای ۶ قطبی نیز استفاده می کنند.

4. سازه اصلی پله برقی

سازه های پله برقی اساسا باید یکپارچه ساخته شوند. این سازه ها از لحاظ جنس تیرهای اصلی به دو نوع پروفیل و نبشی تقسیم می شوند. ترکیب این تیرها با تعدادی ستون عمودی و مورب شکل باعث ایجاد یک سازه یکپارچه می شود که بعد از جوشکاری و … وارد مرحله رنگ آمیزی می شود. این سازه پس از جوشکاری با عملیات حرارتی تنش گیری شده و رنگ آمیزی می‌شود. فرق سازه های پروفیل و نبشی در میزان وزن وارده به ساختمان می باشد که در پروفیل، این وزن کمتر است.

5. گیربکس پله برقی

گیریبکس های به کار برده شده در پله برقی به سه دسته: چرخ‌دنده ساده، چرخ و پیچ حلزون و چرخ دنده خورشیدی یا سیاره ای دسته بندی می شوند.

• گیربکس چرخ‌دنده ساده (Spur gear): این نوع گیربکس، محور دستگیره ها و پله های پله برقی را توسط زنجیر، به حرکت در می‌آورد.
• گیربکس چرخ و پیچ حلزون (Worm gear): در این گیربکس نیز زنجیر حرکت محورهای دستگیره و پله را انجام می دهد. این مدل معمولا مورد پسند اکثریت سازندگان پله برقی می باشد.
• گیربکس چرخ دنده خورشیدی یا سیاره ای (Planetary gear): در این نوع گیربکس چرخ دنده وظیفه انتقال حرکت به محور های زنجیر و دستگیره را بر عهده دارد: سرعت حرکت پله و دستگیره یکسان و به صورت خطی می باشد. این نوع گیربکس دارای راندمان بالایی نسبت به انواع دیگر است.

6. زنجیر پله برقی (Step chain)

زنجیرهای استفاده شده در پله برقی بسیار قابل اهمیت هستند و باید در انتخاب آنها دقت کافی داشت. معمولا جنس این زنجیرها از فولاد بوده و نحوه روغن کاری آنها نیز بسیار مهم است. روغن کاری به دو شکل اتومات و دستی صورت می گیرد که روغن کاری اتومات نتیجه بهتری دارد و این روش توصیه می شود. البته امروزه با پیشرفت علم و فناوری، زنجیرهایی پا به بازار نهاده اند که بسیار مرغوب هستند و در کل طول عمر مفید خود، هیچ گونه روغن کاری نیاز ندارند.

7. سیستم ترمز پله برقی (Brake system)

ترمزهای مختلفی برای نگه داشتن پله برقی ها به کار می روند که سه نوع پر استفاده را در زیر نام می بریم:

• ترمزهای زبانه ای (Pawl Brake)
• ترمزهای گوهی (Wedge Brake)
• ترمزهای مغناطیس دائم مداربسته (Closed Loop Permanent Magnet Brake)

اکثر سازندگان پله برقی از ترمز های زبانه ای استفاده می کنند اما طبق بررسی های انجام شده ترمزهای مغناطیس دائم مدار بسته، عملکرد بهتری داشته اند.

8. محرک دستگیره های پله برقی (Handrail Drive)

در دستگیره های پله برقی، قطر چرخ حرکت دهنده، لاستیک و دندانه های به وجود آورنده اصطکاک روی این چرخ و غلطک های وارد کننده فشار، بسیار مهم هستند و باید به آن ها توجه ویژه ای شود. این چرخ، حرکت خود را توسط زنجیر یا چرخ دنده از یکی از محور های اصلی گیربکس تأمین می کند و با استفاده از اصطکاک، باعث حرکت دستگیره ها می شود.

9. نمایشگر خطا در پله برقی

وقتی این نمایشگر در پله برقی وجود داشته باشد، در صورت بروز هرگونه خطا، کد نقص بر روی آن نمایش داده می شود. از مزیت های این صفحه نمایش خطا این است که میزان و مکانی که اشکال فنی در آن رخ داده است، خیلی سریع نمایش داده می شود. جایگاه این نمایشگر معمولا کنار تابلو فرمان بوده و دور از دسترس عموم است.

10. نمایشگر جهت حرکت پله برقی

سازندگان پله برقی، برای نشان دادن جهت حرکت آن، این نمایشگر را قرار می دهند. محل قرار گرفتن این صفحه نمایش در ورودی و خروجی پله برقی، روی دستگیره می باشد.

11. دکمه اضطراری پله برقی

دکمه قرمز رنگ اضطراری پله برقی، معمولا در قسمت پایینی ورودی و خروجی پله برقی قرار دارد. اگر فردی روی پله ها بیفتد یا لباس شخصی در پله برقی گیر کند، بهتر است فورا سیستم پله برقی با فشار دادن دکمه، متوقف شود.

طراحی پله برقی؛ مراحل و نکات مهم

طراحی پله برقی به عوامل متعددی بستگی دارد:

1. الگوهای ترافیکی
2. محل قرارگیری ساختمان
3. افزایش فاصله عمودی و افقی
4. زیرساخت ساختمان
5. ملاحظات ایمنی
6. ظرفیت حمل

همچنین در طراحی پله برقی باید به نکات زیر توجه شود:

• در هر دو جهت بالا و پایین قابلیت حرکت داشته باشد.
• استفاده از حسگر به حضور مسافران و یا چشم الکترونیکی جهت کاهش مصرف انرژی
• وجود دکمه اضطراری قرمز رنگ در سمت راست ورودی و خروجی پله برقی برای توقف اضطراری در هنگام احساس خطر
• توجه به فاصله عمودی و افقی که قرار است پله برقی در آن نصب شود جهت محاسبه شیب پله برقی و طول واقعی آن
• میزان استحکام پی ساختمان جهت تحمل وزن اجزای تشکیل دهنده به همراه وزن مسافرین پله برقی
• توجه به نوع کاربری پله برقی و اینکه پله برقی در چه مکانی و جهت چه کاری به کار برده می شود، در نحوه طراحی کمک کننده است.
• در محل مورد نصب به میزان ترافیک و الگوهای ترافیکی توجه شود.
• ملاحظات ایمنی مانند نصب پله برقی در مکانی ایزوله ضد حریق، گذاشتن دریچه های تهویه هوا در محفظه نصب موتور و چرخ دنده جهت کنترل افزایش دما و…
• هماهنگی سیستم پله برقی با دکوراسیون محل نصب و استفاده از طیف وسیع و متنوعی از سلایق و رنگ ها، برای دستگیره و حفاظ های پله برقی
• انتخاب محل نصب پله برقی باید به گونه ای باشد که هم غالب مردم آن را ببینند و هم مزاحم دیده شدن کالاهای فروشگاه ها نشود
• توجه به ظرفیت جابجایی پله برقی بسیار مهم است زیرا که باید متناسب با پیک ترافیک تقاضا، محاسبه شود. این نکته در مکان هایی که افزایش ناگهانی ترافیک دارند بسیار مؤثر است
• قرار دادن راه پله و آسانسور ویلچری در مجاورت پله برقی

ضرورت نگهداری و تعمیر پله برقی

انواع پله برقی مانند هر عملیات موتوری دیگر دارای طول عمر خاصی هستند. در آن لحظه ای که طول عمر آن به اوج خود می رسد، ممکن است یک ارتقاء اساسی برای کارکرد آن در سطح عملکرد بهینه خود لازم باشد. ما معتقدیم که با ارائه جدیدترین فناوری به شما مزایای بسیار خوبی دریافت می کنید که نه تنها ظاهر آن را به ظاهر مدرن ارتقا می دهد، بلکه عملکرد را بهبود می بخشد که به کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری کمک کرده و سرمایه گذاری را به یک انتخاب مالی عاقلانه تبدیل می کند. تیم شرکت FNSLift همیشه با همه مشتریان خود همکاری می کند و مطمئن می شود که مشتری دقیقا می داند چه کاری انجام می شود.

نصب، تعمیر، نگهداری و خدمات پله برقی با معتبرترین شرکت در تهران

برای نصب، تعمیر و نگهداری مربوط به پله برقی و آسانسور بهتر است از خدمات شرکت های معتبر و خوشنامی چون شرکت FNSLift استفاده کنید. به همین منظور شرکت ستاره فراز نما خدمات پله برقی را به شرح زیر ارائه می دهد:

• تعمیر و نگهداری پله برقی: برای اطمینان از درستی کارکرد مکانیسم و حداکثر سطح عملکرد، همه سیستم های پله برقی باید مشمول برنامه سرویس و نگهداری منظم باشند. پیروی از برنامه نگهداری دوره ای عامل کلیدی است که به کاهش هزینه های عملیاتی و تعمیر در طول عمر پله برقی شما کمک می کند.
• تعمیر اساسی مرحله ای: این نوع تعمیر زمانی صورت می گیرد که نیاز به تعمیر، بازرسی، تمیز کردن و سپس نصب مجدد قسمتی از پله برقی باشد. پروژه های تعمیرات اساسی، مرحله ای است که شرکت ما با کمترین اختلال در محیط کسب و کار انجام می دهند و همیشه با بیشترین توجه به ایمنی اجرا می شوند.
• قطعات یدکی پله برقی: ما روابط کاری عالی با تأمین کنندگان خود داریم که به ما امکان می دهد قیمت تمام قطعات یدکی را اگر نگوییم بهتر، رقابتی به مشتریان خود ارائه دهیم و مشتری همیشه از قیمت و برند راضی بوده است.

هر تاجر و صاحب کسب و کاری متوجه می شود که اگر پله برقی در یک روز شلوغ کاری خارج شود، می تواند عواقب شدیدی داشته باشد؛ بنابراین، باید شرکتی را پیدا کنید که بتواند به طور مؤثر تعمیرات را انجام دهد. در این مقاله از سایت FNSLift متوجه شدیم که هر پله برقی غیر کارکردی می تواند بر روابط مشتری و تجربیات کلی مشتری تأثیر منفی بگذارد؛ بنابراین، ما فقط از تیم و نیروی متخصص کاملا آموزش دیده و با تجربه استفاده می کنیم که تضمین می کند شما در سریع ترین زمان ممکن به کار بازگردید.