تصور کنید یک روز سخت کاری را به پایان رساندهاید و با دستانی پر از خرید به خانهیتان که در طبقهی هشتم قرار دارد میرسید، دکمهی آسانسور را میزنید و لحظهای که در انتظار رسیدن آسانسور هستید برقها میرود. شما میمانید و کیسههای سنگین خرید و بالا رفتن از هشت طبقه راه پلهی طاقت فرسا!
برای ما که در این دوران زندگی میکنیم و به زندگی ماشینی، آسان و در عین حال سریع عادت کردهایم، داشتن آسانسور در خانه و محلکار مهمتر از مهم و ضروریتر از ضروری است.
شاید بگویید مگر چند سال است که آسانسور اختراع شده که وابستگی ما به آن اینقدر زیاد است؟ مگر پدربزرگها، مادربزرگها و پدر و مادرهای ما بدون آسانسور زندگی نمیکردند که حالا برای ما زندگی بدون آن در این حد دشوار شدهاست؟
تاریخ مدیون آسانسور است یا آسانسور مدیون تاریخ؟

آسانسور، وسیلهای جابهجایی عمودی شاید پدیدهای مدرن و جدید به نظر برسد. چراکه آسمان خراشها و برجهای امروزی بدون آسانسور بیمعنی هستند. ولی برخلاف تصور بسیاری از مردم، آسانسورهای امروزی تاریخی کهن دارند. ارشمیدس همهچیزدان یونانی را مخترع آسانسور میدانند. طبیعتا آسانسورهای قدیمی با آسانسورهای امروزی تفاوتشان زمین تا آسمان بوده ولی ایدهی آسانسور برقی از دوران یونان باستان میآید.
بر اساس شواهد موجود در بنای عظیم، باشکوه و باستانی استادیوم کلزیوم آسانسور وجود داشته. از این آسانسور برای جابهجا کردن حیوانات و انتقال آنها به صحنهی نمایش استفاده میشده.
کافی است نگاهی به بناهای مرتفع باستانیای چون تخت جمشید، اهرام مصر، آکروپلیس و … بیندازیم تا متوجه شویم بدون آسانسور ساخت آنها غیر ممکن بوده است.
در زمان روم باستان هم آسانسور مورد استفاده میشده. ولی این آسانسورها برخلاف آسانسورهای امروزی با نیروی برق و موتور کار نمیکردند و زحمت جابهجا کردنشان بر عهده و بر گردهی بردهها بوده!
جابهجا نشوید ولی جابهجا شوید!

آسانسورها امروزی، این وسایل عزیز که به ما اجازهی جابهجا شدن بدون نیاز به حرکت دادن حتی یک ماهیچه را میدهند، روندی طولانی را در طول تاریخ طی کردهاند.
قدیمیترین آسانسوری که برای جابجایی مسافر از آن استفاده شد در کشور فرانسه و مشهور به صندلی پرنده بود. این آسانسور در سال ۱۷۴۳ در قصر لویی پانزدهم استفاده میشد. این آسانسور توسط چند وزنه و چرخ قرقره، توسط خدمتکاران پادشاه حرکت میکرد.
جرج آتوود کسی بود که پایهی علمی آسانسورهای امروزی رو بنا کرد. آتوود ماشینی اختراع کرد که با دو وزنه که توسط یک نخ به هم متصل بودند به بالا و پایین حرکت میکرد.
اتاق بالارونده آسانسور جدیدی بود که به وسیلهی دو معمار به نام هومر و بورتون اختراع شد. این آسانسور برای بردن توریستها به سازهای که از آن میتوانستند تصویری پانوراما از شهر ببیند ساخته شده بود.
قرن 19 در دروان انقلاب صنعتی در فرانسه آسانسورهای جدیدی ساخته شدند که با نیروی بخار کار میکردند. این آسانسورها در کارخانهها و معادن برای حمل وسایل و حیوانات استفاده میشد.
در سال 1846 بود که ویلیام آرمسترانگ جرثقیل هیدرولیک را معرفی کرد که جایگزین بخار برای بالا بردن آسانسورها شد. اما آلیشیا اوتیس کسی بود که با اختراع خود باعث پذیرش همگانی آسانسور شد. او در سال 1853 آسانسوری مجهز به ترمز ایمنی اختراع کرد. این ترمزها باعث شد امنیت آسانسور بالا برود. وقتی اوتیس در نمایشگاه نیویورک آسانسور خود را که با نیروی بخار کار میکرد و مجهز به مکانیسم ایمنی بود نمایش داد، مورد استقبال و تحسین گستردهای قرار گرفت.
ولی چیزی که ما امروز به عنوان آسانسور میشناسیم یعنی آسانسورهای برقی را ورنر ون زیمنس آلمانی اختراع کرد.
یادی کنیم از عضلات فراموش شدهی خود!

شرکت آلمانی تیسنکروپ به تازگی آسانسوری به نام MULTI اختراع کردهاست که نه تنها در محور عمودی حرکت میکند، بلکه قدرت حرکت در محور افقی را هم دارد. این یعنی به زودی نیاز ما به راه رفتن کم و کمتر خواهد شد.
با وجود تمام اختراعات بشری که برای سرعت بخشیدن و آسان کردن زندگی انسان امروزی ساخته شده، گاهی بد نیست که به جای زدن دکمهی آسانسور از پلهها بالا برویم و به پاهای خود فرصتی برای حرکت بدهیم. هر چند چه بخواهیم چه نخواهیم هرازچندگاهی به لطف برق رفتنهای مکرر ناچار میشویم به توان پاهایمان متوسل شویم و برای رسیدن به مقصد سری به راه پلههای خاک گرفته بزنیم.